گزارش کار آزمایشگاه میکروب شناسی
آشنایی با انواع محیط های کشت
محیط های متداول در کشت میکربی و نحوه تهیه آنها :
بطور کلی محیط های کشت باید دارای مشخصات معینی باشند و هنگام تهیه و
استفاده از محیط کشتها باید به نکات زیر توجه شود :
تمام محیط کشتها باید واجد مواد غذایی ضروری برای رشد میکروبها باشند
PH محیط کشت باید در حد معین قبل از استفاده برای کشت تنظیم شود.
ظروف مورد استفاده برای تهیه محیط کشتها باید کاملا تمیز و عاری از
مواد خارجی باشند .
آب مقطر مورد استفاده باید بطریقه صحیح تهیه شود .
درجه حرارتی که برای استریل کردن محیط کشت مصرف می شود باید نسبت به
نوع مواد غذایی مربوط در محیط کشت در نظر گرفته شود . درجات بالا باعث از بین رفتن
برخی از مواد شیمیایی موجود در محیط کشت می شوند .
محیط های کشت باکتریها به سه صورت زیر تهیه میشود :
محیط کشت مایع یا آبگوشتی (liquid or broth media)
محیط کشت جامد (solid media)
محیط کشت نیمه جامد (semi solid media)
محیط کشت مایع ( براث ) : این محیط فاقد آگار و فقط در لوله آزمایش یا فلاسک استفاده میشود . مثل محیط نوترینت براث.
نیمه جامد : 5% آگار دارد و برای تست حرکت باکتری ها استفاده می شود
جامد : دارای ترکیبی به نام آگار که از جلبک قرمز دریایی تهیه می شود
محیط های کشت باکتری را از نظر نوع مواد تشکیل دهنده و از نظر کاربرد
به چهار دسته تقسیم می کنند:
محیط کشت پایه (Basic Media)
:
محیط کشت افتراقی (Differential Media) :
انواع محیط های کشت
محیط نوترینت براث (Nutrient broth ):
چنانچه ماده آگار را به نسبت 5/1 تا 2 درصد با آبگوشت غذایی مخلوط
کنیم، این آگار غذایی بدست میآید . این محیط مبنای تهیه انواع و اقسام محیط های
کشت جامد مثل Blood Agar ,
Chocolate agar می باشد .
محیط آگار خوندار (Blood agar)
:
اغلب نمونه های رسیده به آزمایشگاه میکروب شناسی بر روی محیط آگار
خوندار کشت داده میشوند، چون این محیط از رشد تمام واغلب باکتریهای سخت رشد حمایت
کرده و اغلب میکروب شناسان عادت دارند بر اساس مورفولوژی کلنی بر روی آگار خوندار تصمیم
گیری نمایند . این محیط از یک محیط پایه مانند تریپتون که منشاء پروتئینی دارد،
کلرید سدیم آگار و 5 درصد خون تشکیل شده است . برخی باکتریها آنزیم های خارج سلولی
تولیدکرده که بر روی گلبولهای قرمز عمل کرده و آنها راکاملاً لیز میکند
(همولیزبتا ) یا یک تغییر سبز رنگ در اطراف کلنی ایجاد میکند ( همولیز ناقص یا
آلفا ) در صورتی که برخی از باکتریها تغییری ایجاد نمیکنند ( همولیزگاما) تولید
همولیزین بوسیله باکتری به بسیاری از فاکتورهای محیطی مانند PH ، اکسیژن و دما بستگی دارد. میکروب شناسان
اغلب از مورفولوژی کلنی و تولید همولیزین به عنوان آزمایشات غربالگری اولیه جهت
کمک به تصمیم در انتخاب مراحل دیگر جهت شناسایی یک باکتری استفاده میکنند. جهت
مطالعه درست واکنش همولیتیک بر روی آگار خوندار، کارشناس بایستی پلیت را در مقابل
نور گرفته و مشاهده نماید. اگر از لوپ جهت کشت خطی بر روی آگار خوندار استفاده میشود
باید آنرا در آگار فرو برده ( Stabbing) تا
ارگانیسم بتواند در زیر سطح محیط که اکسیژن کمتری دارد رشدکند . تولید همولیزین
های حساس به اکسیژن در برخی از ارگانیسم ها بدین وسیله تشدید میگردد . به روش
دیگر، میتوان پلیتها را جهت مشاهده واکنش همولیزین حساس به اکسیژن به طریق بی
هوازی نیز انکوبه نمود
محیط مک کانکی (Mac conkey agar) :
طرز تهیه محیط E.M.B و M.C مثل تهیه محیط نوترینت آگار میباشد .
.Mannitol salt agar
يك محيط انتخابی براي تمايز استافيلوكوكهاي پاتوژن مانيتول سالت آگار است. غلظت بالاي نمك(7.5%) در اين محيط مانع از رشد بيشتر ميكروارگانيسمها مي شود.نه تنهااستافيلوكوك هاي پاتوژن مي توانند در اين محيط رشد كنند بلكه آنها در اين محيط اسيد هم توليد مي كنند.اين اسيد توليد شده به عنوان شاخصpH موجب تغيير رنگ محيط از قرمز به زرد مي شود. استافيلوكوك هاي غير باتوژن نيز قادر به رشد در اين محيط هستند ولي نمي توانند اسيد توليد كرده رنگ آن را تغيير دهند.